Binnen de leeftijdsgroep 65+ is vallen een van de meest voorkomende doodsoorzaken. “De grootste veroorzakers van valpartijen? Badkamers en trappen” zegt verplegingsprofessor Helen Lach. “Maar laten we ook zeker de algemene huishoudgevaren niet uitsluiten.”
“Als een oudere al eens gevallen is, is de kans groot dat hij dat nog eens zal doen” aldus Alice Bell, Fysiek Therapeute. Vele senioren vertellen hun verzorgers echter niet dat ze gevallen zijn omdat ze bang zijn dat ze dan naar een rusthuis moeten. Bell: “Ouderen moeten beseffen dat als ze vallen, of zelfs bang zijn om te vallen, ze om hulp moeten vragen voor de situatie uit de hand loopt.”
Aanpassingen aan de levensstijl of aan de woning kunnen nauwkeurig en op een veilige manier doorgevoerd worden. “Start rustig een gesprek op een moment waarop iedereen zich goed voelt en je op een rustige manier de opkomende problemen kan aankaarten.” Als jouw oudere absoluut in zijn of haar eigen woning wil blijven wonen, lees dan deze twaalf tips voor een veiligere omgeving om valpartijen te vermijden:
1. Zorg voor een onderzoek
Gelukkig zijn valpartijen voorkombaar. Zorg ervoor dat de huisarts op de hoogte is van fysieke veranderingen en dat medische problemen uitgesloten zijn of behandeld worden. Een te lage bloeddruk kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat de oudere valt, suikerziekte kan leiden tot een minder sterk waarnemingssysteem en een oorinfectie kan de oorzaak zijn van een probleem met de balans.
2. Hou medicatiegebruik bij
Ga door alle medicatie, zowel die op voorschrift als die die zo gekocht wordt. Duizeligheid, zwakte en slaperigheid kunnen voortkomen uit een verkeerd medicatiegebruik. Te weinig of te veel medicatie nemen, kan ernstige gevolgen hebben. Als je denkt dat je ouder of grootouder hulp nodig de juiste dosis te nemen, zorg dan dat je hem/haar eraan kan herinneren via bijvoorbeeld een telefoontje. Of huur een ouderenverzorger in voor enkele belangrijke taken.
3. Let op alcoholgebruik
Te veel alcohol is natuurlijk slecht voor iedereen. Als je denkt dat jouw familielid evenwichtsproblemen heeft door een teveel aan drank, bespreek dat dan zeker. Ook met de dokter.
4. Zorg voor genoeg beweging
Mensen bewegen doorgaans veel te weinig. Zonder beweging verlies je (vooral in de benen) spiersterkte, wat een minder goede balans met zich meebrengt. Zorg dat je oudere voldoende aan beweging doet. Wandelen, fietsen, dansen of zelfst sporten als Tai Chi zijn echte aanraders. Heeft de persoon in kwestie een vrij stilzittend leven geleid of is er een aanslepende ziekte vastgesteld? Overleg dan met een dokter of kinesist om zo de geschikte vorm van beweging te vinden.
5. Let op de ogen
Zorg dat de ogen van de bejaarde minstens eenmaal per jaar gecontroleerd worden. Een slecht zicht kan tot ernstige valpartijen leiden en ook aandoeningen als katarakt moeten op tijd ontdekt worden.
6. Voorzie de geschikte wandelstok
Het is misschien verleidelijk om een wandelstok of wandelrekje gewoon bij de lokale apotheek te kopen, maar een te korte of te lange stok kan vaak meer slecht doen dan goed. Volgens Bell vallen vele oudere omdat ze struikelen over hun wandelstok. Bespreek met een fysiek therapeut of een rekje of stok nodig is. Is het antwoord ja, zorg er dan voor dat hij past en dat de oudere hem correct gebruikt.
7. Zorg voor gezonde botten
Het is belangrijk dat jouw oudere genoeg calcium en vitamine D binnenkrijgt. Volgens een studie in het magazine Osteoporosis International kan vitamine D bijdragen tot een goed evenwicht. Vrouwen tussen de 65 en 97 vielen 60 procent minder vanaf het moment dat vitamine D en calcium aan hun voeding werden toegevoegd.
Gerelateerd artikel: Hoe voorkom je een beroerte?
8. Herken mogelijke gevaren
Kijk eens goed rond in het huis waar de oudere woont en prober na te gaan wat voor problemen kan zorgen. Enkele makkelijke aanpassingen maken de omgeving meteen veel veiliger waardoor de oudere langer in zijn eigen huis kan blijven wonen.
Let goed op:
– verlichting: zorg ervoor dat het huis genoeg verlicht is en dat er nachtlampjes zijn
– rommel: opstapelingen van bijvoorbeeld kranten kunnen gevaarlijk zijn. Gebruik rekken en manden om alles een plaats te geven
– bekabeling: verplaats voorwerpen zodat er geen kabels of draden doorheen de woning verspreid liggen
9. Reorganiseer de woning
Wees bereid om enkele zaken te reorganiseren, zodat de oudere bijvoorbeeld op het gelijkvloers kan wonen. Aangezien trappen een zeer bekende oorzaak van vallen zijn, is het beter die te vermijden.
Probeer er ook zeker van te zijn dat alles wat frequent gebruikt wordt binnen handbereik en op armlengte ligt.
10. Verbeter de badkamer
Voorzie antislipmateriaal op de bodem van het bad of de douche en zorg dat er voldoende leuningen geplaatst worden (aan het bad, aan het toilet…).
11. Spreek bepaalde zaken duidelijke af
Simpele regels, zoals dat er steeds iemand in de buurt moet zijn als de oudere in bad gaat, kunnen valpartijen voorkomen. Ook kunnen er bijvoorbeeld lijstjes opgesteld worden met dingen die moeten gebeuren, zoals bijvoorbeeld een lamp vervangen. Heb je zelf niet zo veel tijd om bij te springen? Dan kan je overwegen een verzorger aan te nemen.
12. Blijf betrokken
Zorg ervoor dat je op de hoogte blijft. Stel een documentje op waarin je alle informatie oplijst en geef dat ook aan andere familieleden of een eventuele verzorger.
Als je oudere nog geen GSM heeft, denk er dan over na om die wel te voorzien. Zo kan hij/zij makkelijk iemand bereiken.
