Het is vaak erg moeilijk voor een kind om te begrijpen hoe de dood “werkt” en wat er dan precies gebeurt. Dr. Robi Ludwig en Dr. Ken Doka, psychologen en experts op het gebied van gerontologie, geven ouders de volgende tips voor het praten over de dood met hun kinderen:
Begin op tijd
Het is aan te bevelen dat ouders met hun kind over de dood praten, zodat als wanneer iemand in de familie komt te overlijden, het kind enigzins begrijpt wat er gaande is. Hoe begin je als ouder een gesprek met je kind over een onderwerp dat zo mysterieus van aard schijnt te zijn? ,,Door een gebeurtenis uit het leven als voorbeeld te nemen en op die manier het gesprek starten, bijvoorbeeld na het zien van een dode vogel,” aldus Doka. ,,Wanneer je kind het levenloze omhulsel aantreft van wat ooit een vogel is geweest, heb je een aanknopingspunt om te praten over het leven en de dood.”
Definieer de dood
Voor ouders is het niet altijd even gemakkelijk om over de dood te praten. Vaak willen ze er zelf niet over denken, laat staan dat ze er met hun kind over praten. Toch is het raadzaam dat ouders eerst voor hunzelf de zin “De dood is …” afmaken. Zodra ze daar een idee van hebben, kunnen ze het vervolgens aan hun kind uitleggen. Je kunt dit bijvoorbeeld doen aan de hand van een op batterij-aangedreven stuk speelgoed. De speelgoedrobot beweegt zodra de batterij erin zit, maar zodra je de batterij eruithaalt, kan de robot niet meer bewegen. Een andere manier is bijvoorbeeld door je kind te laten luisteren naar zijn of haar hartslag en dan uit te leggen dat op een dag je hartslag stopt – dat is wat “dood” is. Dat wil overigens niet zeggen dat de dood het einde is; het is slechts het begin van iets anders.
Gerelateerd artikel: 20 signalen die kunnen wijzen op pesten
Deel je geloofsovertuigingen met je kind
Vertel je kind wat jij gelooft. Kinderen hebben vaak spirituele vragen over de dood en dat is niet iets wat je opzij moet schuiven. Praat er ruimhartig met je kind over, ze zullen meer begrijpen dan dat jij denkt. Praat gerust over de hemel, reïncarnatie en daag je kind uit om zelf hierover na te denken. Als je zelf niet weet waar je in gelooft, zeg dan dat. Het is prima dat een ouder niet het antwoord op alle vragen heeft – dat is zelfs onmogelijk. Probeer in ieder geval open en eerlijk met je kind te communiceren over de dood; probeer het niet “mooier te maken” dan dat het is. De dood is weliswaar onvermijdelijk, maar dat betekent niet dat er met angst tegen aan moet worden gekeken.
Verwacht vragen
Het kan eng zijn voor een kind om mee te maken dat een naaste komt te overlijden. Een kind kan dan misschien bang zijn dat hij of zijzelf dood gaat of dat de ouders doodgaan – en juist omdat de dood een zo ondoorgrondelijk begrip is, kan dat veel vragen opleveren. Als ouder kun je een optimistische toon aanslaan en zeggen dat de meeste mensen heel oud worden en dat het allemaal onderdeel is van het leven – en van al dat er is.
Uit je gevoelens
In plaats van om de aandacht te leggen op de dood, kun je je kind beter leren aandacht te besteden aan het leven – en hoe je een gezond leefpatroon kunt ontwikkelen zodat de dood zo lang als mogelijk wordt “uitgesteld”. Niemand kan de dood ontlopen, maar je kan je kind wel aanleren om gezond te leven; veel lichaamsbeweging, gezond eten en jaarlijkse check-ups bij de dokter. Wanneer je kind verdrietig is, laat hem of haar dan gerust verdrietig zijn en weten dat het ok is om te huilen – dat is menselijk.
Zet het gesprek voort
Ouders moeten hun kind blijven betrekken in gesprekken over de dood. Het is niet een eenmalig iets, het is een voortdurend gespreksonderwerp, dat na dagen, weken, maanden en jaren keer op keer weer terugkomt.
